Dichter op de huid Christian de Valk
Zelfs de meest woeste pogingen, van binnenuit of van buiten komend,
hebben het nooit definitief voor elkaar gekregen mij mijn mond te laten houden.
Bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik ook. Met woorden.
Op zijn best met woorden die zingen. Heel soms. Heel even.
Uitgegeven bij uitgeverij Elikser, Leeuwarden
juni 2010
ISBN: 978-90-8954-218-2
Prijs: € 12,50
Te bestellen bij de uitgever http://www.elikser.nl of bij www.boekenroute.nl
Scherven brengen geluk. En ze doen zeer, kunnen ons gemeen verwonden.
Gebeurt dit laatste, dan sluiten we ons, als we niet oppassen, van pijn en schrik op in onze huisjes, bunkers, uit wanhoop gefabriceerde zelven.
Niets kan, niets mag ons meer raken. De luiken worden vergrendeld. Namaaklicht schijnt in ons dichtgetimmerde bestaan. Tl-buizen verdrijven het duister. Het gevaar dat je ziel zich aan een scherf openhaalt, mag zo geweken zijn, van geluk is ook geen sprake meer. Van leven niet, avontuur niet, contact niet, ontroering niet.
Daarvoor heb je echt licht nodig. Het hoeft niet meteen met bakken tegelijk uit de hemel te komen vallen, een splinter is genoeg, maar de deuren en ramen zullen weer open moeten; de weg terug kan worden ingeslagen. Het aparte van een lichtscherf is, dat als je goed kijkt, het geheel erin weerspiegeld wordt. En minstens zo mooi en rijk ook vinden we er onszelf, in dit gebroken licht, weerkaatst in terug. Zijn wij dit? Zijn wij dit zelf? Te midden van een mozaïek van scherven wrijven we de ogen uit.
Uitgegeven bij uitgeverij Elikser, Leeuwarden
Maart 2012
ISBN: 978-90-8954-422-3
Prijs: € 13,50
Te bestellen bij de uitgever www.elikser.nl of bij www.boekenroute.nl
Of via het contactformulier
O, die wijze koeien
‘Elke poging in taal te vangen
wat aan taal voorafgaat,
is prachtig tot mislukken gedoemd.
Vandaar dat poëzie bestaat:
in een vaas geschikte verzen,
stiltewaaier in een kan van niks,
die het geheel bijeenhoudt.’
Uitgegeven bij uitgeverij Abraxas, Zuider-Amstel, Amsterdam
juni 2017
ISBN: 9789079133208
Prijs: € 19,90.
Te bestellen bij de uitgever www.uitgeverijabraxas.com
Of bij www.bol.com
Of bij mij via de mail
DE NARRENSLEE – muzikaal theater teksten Chris de Valk; muziek Chris van Bruggen Stel je voor: de vier elementen, wind, water vuur en aarde ontpoppen zich als narren en verschijnen, uit op gein, ten tonele. Om de toeschouwer op het verkeerde been te zetten? Om haar te vermaken? Om haar deelgenoot te laten worden van een schouwspel, dat nader beschouwd misschien wel een viering is? Een ding wordt al snel duidelijk: wanneer de narren elkaar tegenwerken ontstaat er hommeles. Als zij samenwerken blijken ze tot de mooiste, wonderlijkste dingen instaat.In de Narrenslee komen vele tegenstellingen bij elkaar: Het leven en het theater. De werkelijkheid en de droom. De aarde en de hemel. De traan en de lach. Het spel en de muziek. Ernst en gein. Eigentijdse problemen en bijbelse wonderen. De mens en God. Wie puur met zijn verstand deze noot wil kraken, verdwijnt in de mist. Wie louter op zijn zintuigen rekent, komt al evenzeer bedrogen uit. De vier narren voeren mee naar een wereld, die tussen beide opdoemt en heel het menselijke leven in een wonderlijke gloed zet. De heilige Godsnaam, JHWH, Ik zal er zijn, Ik ben met jullie, heeft altijd geïntrigeerd. Een opmerkelijke, extra betekenis krijgt hij in de kabbalistiek. Elke letter staat hier voor weer een ander element: Wind, Water, Vuur en Aarde nemen ieder een voor hun rekening. Samen vinden ze zo hun scheppende en helende macht. Tenminste als ze elkaars maatjes zijn. En dat lukt niet altijd. Niet buiten de mens, niet in demens, niet tussen mensen. Staan de zaken er zo voor: prompt gaat het spoken. Prompt duikt de angst op. Prompt raakt het bestaan in de ban van duisteremachten. Prompt verrijst in de mens die donkere stem, die fluistert: dit gaat niet goed, dit loopt verkeerd af. En nog een stap verder is er al helemaal geen houden meer aan. De overbezorgdheid heeft hem zo in de greep dat het hoog tijd wordt voor voedende en reddende narrengein.
Moeilijkheidsgraad: A Bezetting: S.A.T.B. en piano Bestelnummer: 26032.1 – partituur – 14,95 26032.2 – koorpartituur – 5,95 26032.3 – gemeenteboekje – 3,95
Meerdere malen opgevoerd in Drenthe, Groningen en op Ameland 2005
Uitgegeven bij uitgeverij Intrada, Heerenveen
2005
Te bestellen bij de uitgever www.intradamusic.nl, onder koor/ musical en oratoria
KINDERSPEL – musical voor Palmzondag teksten Chris de Valk muziek Anneke van der Heide; Chris van Bruggen; Peter Rippen en Roel Griffioen In een warme, menselijke beschaving is ieder leven van onschatbare waarde. Of je nu oud bent of jong, ziek of gezond, rijk of arm, heel normaal of een beetje vreemd, je hoort erbij, je bent van goud! Dat is de boodschap van Kinderspel.
Liederen: Boos; Stoelenlied; Lied voor iedereen; In de Rei; Palmpasen
Moeilijkheidsgraad: A Bezetting: éénstemmig & piano Bestelnummer: 26136 – pakket (15 musicalboekjes/liederen en 2 partituren) 109,50 26136.1 – musicalboekje – 3,45 26136.2 – éénstemmige liederen – 2,45 26136.3 – partituur – 9,45 26136.5 – CD – op aanvraag
Opgevoerd in Drenthe, de kerk van Peize 2005
Uitgegeven bij uitgeverij Intrada, Heerenveen
2007
Te bestellen bij de uitgever www.intradamusic.nl, onder koor/ musical en oratoria
Broers. Zussen. Ouders. Familie. Iedereen heeft ze.
Conflicten binnen de familie? Iedereen kan er van meepraten.
Hoe ga je met die confrontaties om? Praat je ze uit, los je ze op, groei je ervan? Of laat je ze doorwoekeren?
De gedachtengang achter ‘Broers’:
Voor Albert Einstein bestond er eigenlijk maar één beslissende vraag, die hem zijn leven lang bezighield en door hem tenslotte bevestigend werd beantwoord: leven wij in een ons goedgezind universum?
Anders uitgedrukt: zijn wij welkom?
Tenslotte werd dit zijn conclusie: de werkelijkheid waarin wij geboren worden staat gastvrij tegenover ons. Zij is minstens ook opgebouwd uit krachten die ons helpen willen.
In het theaterstuk Broers gaat het over deze krachten. Het vertelt musicerend, zingend en spelend van de onvermijdelijkheid van botsingen tussen mensen. Zowel min of meer onschuldige botsingen, als veel heftigere, waaraan geleden wordt èn waardoor mensen gesteund door Einsteins goede krachten zichzelf leren vinden.
Een man op leeftijd kijkt terug en vraagt zich af: heb ik ook wat opgestoken van alles wat ik heb meegemaakt? Niet alleen van de mooie momenten, maar ook van de veel moeilijkere, speciaal van die keren dat ik zo’n ruzie had met mijn broer?
Met behulp van wat voor krachten ben ik hier doorheen gekomen?
En wat heb ik ervan geleerd?
Het stuk begint met het verhaal van een oude man die terugkijkt op zijn leven. Hij wordt bij het stellen van vragen en zoeken naar antwoorden over zijn leven hierin bijgestaan door de herinnering aan een voor hem zeer sprekend Bijbelverhaal:
het verhaal van Jakob met zijn broer Ezau, hun onderlinge strijd en botsingen met elkaar, hun zoeken naar vrede, naar wat God in het bijzonder Jakob wil vertellen. Op verrassend oorspronkelijke en poëtische manier wordt dit verhaal toegankelijk gemaakt voor de hedendaagse mens met zijn levensverhaal, zijn vragen en meegemaakte botsingen..
Meerdere malen opgevoerd in Drenthe, Groningen en op Schiermonnikoog 2008
Soms lijkt het bijna alsof de duvel er mee speelt; godsdiensten met een vriendelijk, sociaal en beschaafd gezicht, à la dr Jekyll, vallen vroeger of later door de mand doordat ze ook een Mr Hyde gezicht blijken te bezitten. Stukken minder prettig om naar te kijken en bepaald geen zegen voor de samenleving. In Het Nieuwe Heilige wordt beschreven hoe de oorzaak van deze Januskop van godsdiensten voor een niet onbelangrijk deel zijn oorsprong vindt in de wijze waarop tegen de ervaring van het Heilige wordt aangekeken. Zij is altijd op zijn minst ook eng, dwingend en om knikkende knieën van te krijgen; ideaal voedsel voor blinde gehoorzaamheid en fanatisme. Kan het ook anders?
Chris de Valk gelooft van wel. Aangezien de ervaring van het Heilige met de mens gegeven is en dus nooit zal verdwijnen, bewijzen we onszelf een dienst door haar opnieuw te ijken, anders te leren interpreteren. Het is pure winst, wanneer we sacrale ogenblikken in ons leven niet langer in verband brengen met zo’n diepe angst dat we gaan bewegen als marionetten, louter uiterlijke plechtstatigheden, die foutloos moeten worden voltrokken, vormen van ernst waar geen lachje van af kan. In Het Nieuwe Heilige wordt afscheid genomen van deze benadering. Chris de Valk schetst hoeveel constructiever het zou worden en ook veel meer in overeenstemming met de ervaring van het Heilige zelf, als we haar op een nieuwe, meer open en vrijere wijze zouden ondergaan. Hij geeft daarbij het voorbeeld van een kind dat spontaan vol verwondering is. Spelenderwijs, met vallen en opstaan, moedigt het ons aan ons eigen leven ook weer als spel te herkennen en vorm te geven.
Helen, spelen en zich verwonderen; Het Nieuwe Heilige in een notendop.
Chris de Valk is dichter en pastor.
Uitgegeven bij uitgeverij Valkhof Pers, Nijmegen
30 november 2012
ISBN: 978 90 5625 391 2
Prijs: € €15,00
Te bestellen bij de uitgever www.valkhofpers.nl
of bij www.bol.com
Of bij mij via het contctformulier
Kerstblues in de Lente
Een muzikale theatervoorstelling,
Voor en door jongeren
In de
kerk van Peize
voorjaar 2012
Tekst: Chris de Valk
Regie: Peter Smit
Muziek: Jolieke Sorber
Muzikanten en spelers: jongeren
Vertrouwenspersoon
Blueskoor: ouders
Kerstblues
Net als op andere middelbare scholen zijn ook op het vrijheidscollege
te Betheloord de voorbereidingen voor het kerstfeest in volle gang. De traditie schrijft voor dat de docenten op de laatste schooldag voor
de vakantie voor de leerlingen een nieuw lied ten gehore brengen.
Daar moet natuurlijk wel eerst stevig voor geoefend worden. Dit jaar
gaat dat bepaald niet van een leien dakje. Het enthousiasme voor het
nieuwe lied wordt niet door iedereen gedeeld. De dirigente, Jolande Staf,
moest zo nodig weer eens uitpakken en rare wegen inslaan. Waarom
altijd zo eigenzinnig?
Tot overmaat van ramp krijgt Jolande, nu in haar rol als vertrouwens-
persoon, ook nog eens te maken met leerlingen die met elkaar op de
vuist gaan, een gemene roddel en met een meisje, Miriam, dat duidelijk
met een probleem rondloopt, maar er niet over wil praten.
Miriam is met haar ouders als vluchtelinge Nederland binnen-
gekomen. Op het vrijheidscollege voelt ze zich al snel thuis, ze maakt
gemakkelijk vriendinnen èn heeft ook een vriend gekregen. Joost, een
echte Hollandse jongen. Maar haar familie vindt het maar niks, deze
vriendschap met Joost. Een Islamitisch meisje hoort zuiver te blijven.
Overtreed je deze regel, dan ben je nog niet jarig. Miriam kan geen kant
meer op en dan wordt het ook nog kerst. Je zou er de blues van krijgen!
Meerdere malen opgevoerd in de kerk Peize, voorjaar 2012
Publicaties, lezingen, recensies
* Genomineerd voor de Nieuwegeinse literatuurprijs 2011
* In Klassiekers, een uitgave van Meander, nr. 166, 13 maart 2013
is het gedicht ‘Geschenk ‘ besproken. http://klassiekegedichten.net
en in Tijdschrift , Het Teken, nr. 10, Mei 2013, http://www.kuleuven.be/thomas
* Gedicht opgenomen in de shortlist van de Stichting Ongehoord!
Poëziewedstrijd 2014
* Recensie van ‘Het nieuwe heilige’ in het “Tijdschrift voor Geestelijk Leven”,
TGL, www.tgl.be maart/april 2014
* Recensie van ‘Het nieuwe heilige’ in het tijdschrift voor spiritualiteit en mystiek
“Herademing” , nr. 82 ,december 2013
* Poëzie voorgedragen in het Pintohuis, op 15 augustus 2015.
Huis de Pinto, literair & cultureel centrum te Amsterdam.
In samenwerking met Stichting Feest der Poëzie
* Voorgedragen op Zomerpodium Nijmegen, Poeziëcentrum,
29 april en 28 mei 2016
* Lezing: ‘Het Nieuwe Heilige’ in de Poort, Groningen,
centrum voor zingeving en spirituele groei, 17 februari 2016
* Lezing: ‘Het Nieuwe Heilige’, café Ensing, Peize, 17 maart 2016
* Verschillende gedichten zijn gepubliceerd in literaire tijdschriften, waaronder:
Literair tijdschrift “Iambe”
Literair tijdschrift “Dighter”,
Jubileumuitgave “Watermerk” van tijdschrift Dighter
Literair tijdschrift “Nynade”
Literair tijdschrift “Opspraak”
Literair tijdschrift “Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift”
Literair tijdschrift “Pandora”
* Overige bladen
Knipselkrant van de Klinisch Pastorale Vorming, ’Zon en Schild’, Nijmegen
Open Deur, oecumenisch maandblad
Tijdschrift voor Liturgie en Kerkmuziek “Eredienstvaardig’
De Eerste Dag, oecumenisch tijdschrift voor liturgie